Παναγία Επισκοπής Ευρυτανίας - Ναός στο βυθό λίμνης Κρεμαστών

Ένα σημαντικό βυζαντινό μνημείο, βρίσκεται από το 1965 στο βυθό της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών, στον Αχελώο. Είναι γνωστό στους αρχαιολόγους ως «Επισκοπή» Ευρυτανίας και στην περιοχή της Ευρυτανίας ως «Παναγία της Επισκοπής». Πρόκειται για έναν ωραίο βυζαντινό ναό πού υπήρχε στο χωριό Επισκοπή Ευρυτανίας. Είχε κτισθεί τον 8ο αιώνα και αναγνωριζόταν ως ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδος.

Από την εκπομπή "Κοινωνία Ώρα MEGA"
©2011 Mega Channel

Μονή Τατάρνας

Το μοναστήρι της Τατάρνας ή Τετάρνας είναι από τα πιο ιστορικά μοναστήρια της Στερεάς Ελλάδας. Βρίσκεται στο νομό Ευρυτανίας δυτικά από το χωριό Τριπόταμος και πλησίον της παλιάς ιστορικής μονοκάμαρης γέφυρας με την ίδια ονομασία (γέφυρα Τατάρνας) στον ποταμό Αχελώο. Το παλιό ιστορικό μοναστήρι δεν υπάρχει πια, όπως και η παλιά γέφυρα. Κατέρρευσε (το 1963) μετά από τους σεισμούς, που επακολούθησαν την κατασκευή του φράγματος των Κρεμαστών και την δημιουργία της (λίμνης των Κρεμαστών)^[1].

Το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1111 και κατά τον 13ο αιώνα αναδείχθηκε με τη βοήθεια της Αγίας Θεοδώρας της Άρτας^[1]. Για πρώτη φορά συναντάμε το όνομα Τατάρνα το 1556 στο ιδρυτικό του μοναστηριού από τον ιδρυτή του μοναχό Δαβίδ. Τον ίδιο χρόνο, ο Πατριάρχης Διονύσιος Β΄ με σιγίλλιο του ανακηρύσσει τη Μονή Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή^[1]. Ο Καισάριος Δαπόντες (1713-1784) αναφέρει το μοναστήρι σ' ένα στιχούργημά του.

Ακούω κατά τ' ΄Αγραφα εις την του Φαναρίου
επισκοπήν, αντάμα δε και του Νεοχωρίου,
Τατάρνα μοναστήριον είναι της Παναγίας
παρόμοιον ως τα λοιπά εις τας θαυματουργίας...

Το μοναστήρι κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δράση και υπέστη πολλές καταστροφές. Το 1823 κάηκε από τον Χουρσίτ Πασά^[1]. Παραταύτα το μοναστήρι επανακτίστηκε στα χρόνια του Όθωνα το 1841 με σχέδια του βαυαρού μηχανικού Knocht. Μετά τους σεισμούς του 1963 και την καταστροφή της παλαιάς μονής, ανοικοδομήθηκε το 1969 το νέο μοναστήρι.
Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στο γενέθλιο της Θεοτόκου και εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με παλιό κώδικα αναφέρεται: «Ετελειώθη ο πάνσεπτος και περίφημος ναός... του όντος εις τας όχθας του Αχελώου ποταμού, της επονομαζομένης Τετάρνης (έτ ξπη΄=1580) του μηνός Σεπτεμβρίου κθ΄, αρχιερατεύοντος Λιτζάς και Αγράφων κυρίου Γερμανού, ηγουμενεύοντος (του εκ) των αδελφών της μονής κυρίου Γαβριήλου...»
Στο μουσείο του μοναστηριού διασώζονται πολλά κειμήλια όπως: άμφια, ευαγγέλια, εικόνες και μεταξύ αυτών το καντήλι που πρόσφερε ο Κατσαντώνης, (ηρωικός κλέφτης των Αγράφων και του Βάλτου), σε εκπλήρωση τάματος, όπως αναφέρεται και το δίστιχο.
Χίλια φλουριά ' χω στο Προυσσό και χίλια στ' Βαρετάδα και στης Τατάρνας τη Μονή ένα χρυσό καντήλι.

Βιβλιογραφία

• Βασιλείου Πάνου - Το μοναστήρι της Τατάρνας - Αθήνα 1979
• Παπαϊωάννου Κώστας - Αλευράδα - Αθήνα 2007 (ISBN 978-960-631-817-7)
• Τζάνη Μιλτιάδη - Ιστορικά Σημειώματα της Ιεράς Μονής Τατάρνας - Εφημερίδα "Λαός", Αγρίνιο 15-12-1957
• Θεοχάρη Μαρία - "Η Ιστορική Μονή της Τατάρνης" - Εφημερίδα "Καθημερινή", 2-4-1963
• Woodhouse,W,J., Aetolia:Its Geography, Topography and Antiquities, Oxford 1897
• Leake, W., Travels in Nothern Greece, London 1835
• Θεοχάρη Μαρία, Εκκλησιαστικά άμφια της Μονής Τατάρνης, Αθήνα 1965
• Βασιλείου Πάνου, Ενθυμήσεις, Επιγραφές κι ένα Σιγίλλιο του μοναστηριού της Τατάρνας, Αθήνα 1968
• Έβη Τουλούπα, Τριπόταμος Ευρυτανίας, Εφημερίδα «Τα Νέα», σελ. 30, Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 1998

Παραπομπές↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3} Έβη Τουλούπα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αρχιμ. Δοσιθέου, Προσκύνημα στο Μοναστήρι της Τατάρνας
• Βίντεο για την Ιερά Μονή Τατάρνας Ευρυτανίας από την εκπομπή «Μένουμε Ελλάδα»
• Μονή Τατάρνας

Συντεταγμένες: 38°56.34′N 21°31.2′E

Πηγή: Το άρθρο Μονή Τατάρνας από τη Βικιπαίδεια, την Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια. (ιστορικό άρθρου, συντάκτες)

Η λίμνη Κρεμαστών στην εκπομπή "ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ" Της ΕΤ3 (30-01-2011)

©2011 ET3